در تاریخ 8 تیر 1404، دانشکده داروسازی مشهد، میزبان جلسه­ای از طرف واحد نوآوری و ارتباط با صنعت جامعه دانشگاه علوم پزشکی بود. در این جلسه آقای دکتر غریب، مسئول محترم واحد دانشگاهی و آقای دکتر رخشانی، مسئول واحد نوآوری و ارتباط با جامعه و صنعت در دانشکده داروسازی (ISICOPharm) به ارائه موضوعاتی درباره مسائل مربوط به انواع قرارداد ارتباط با صنعت و ماده 13 قانون جهش تولید دانش بنیان پرداختند. خلاصه مباحث، ذیلاً مطرح می­گردد:

- دانشگاه در حوزه ارتباط با صنعت، چالشهای مختلفی دارد، مثلاً هزینه­های ارتباط با صنعت بالاست و نیاز به آموزش دارد. تمام مسیر، فقط دانش فنی نیست، بلکه تبلیغات و بازاریابی می­تواند یک بخش بزرگ از مسیر تولید باشد. بنابراین می­توان گفت در دانشگاه یک مشکل بزرگ به نام «عدم دانش کافی در حوزه کسب و کار» وجود دارد.

- نقش دانشگاه در مسیر تولید و فناوری، ارائه دانش فنی است. در مسیر فناوری یک صنعت، شاید تحقیق و توسعه فقط 10 درصد سهم را داشته باشد، 20 درصد نیز مربوط به بخش تولید خواهد بود، بنابراین سهم دانشگاه در این مسیر 30 درصد است، و مابقی که معادل 70 درصد است، مربوط به بازاریابی و فروش است که معمولاً از عهده دانشگاه خارج است.

- برای دانشگاهیان بهتر است که تنها درصدی از درآمد فروش را از صنعت بگیرند و صرفاً روی تولید و توسعه دانش فنی مطالعه کنند.

- از آنجایی که دانشگاههای کل دنیا از جمله ایران، از دیرباز به دنبال کاربردی کردن علم بوده­اند، ابتداً مراکز تحقیقاتی، سپس پارکهای علم و فناوری و دفاتر نوآوری و ارتباط با جامعه و صنعت تشکیل شده است.

- بهترین مسیر همکاری این است که صنایع، نیازهای فناورانه خود را به دانشگاه اعلام کنند و اعضای هیئت علمی با امکانات و دانشگاهی، پیروی یک تفاهم نامه و قرارداد، با دانش فنی را تولید و در اختیار صنایع قرار بدهند.

- هدف ما در دانشگاه باید به گونه ای باشد که تحقیقات ما منجر به افزایش کمی و کیفی طول عمر مردم شود؛ یعنی به طور کلی تلاش کنیم تا جهانی را بهتر از قبل پدید آوریم. مسیرهای متعددی برای رسیدن به این هدف از سمت دانشگاه وجود دارد. یکی از این مسیرها، داشتن قرارداد ارتباط با صنعت است.

- در قراردادهای ارتباط با صنعت، که به عنوان یک تشویق برای اعضای هیئت علمی محسوب می­شود، سفارش دهنده باید یک صنعت از خارج از دانشگاه باشد و سفارش گیرنده «معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی» باشد. بین دانشگاه و استاد به عنوان محقق، یک تفاهم نامه برای این همکاری بسته خواهد شد (در قرارداد ارتباط با صنعت، سفارش گیرنده، دانشگاه خواهد بود، اما مجری، استاد پژوهشگر دانشکده است).

- قراردادهای ارتباط با صنعت به چهار شکل مختلف وجود خواهند داشت:

الف) طرح تحقیقاتی با صنعت و جامعه: سفارش از جانب صنعت اعلام می­شود و دانشگاه با دانش فنی، چالش مرتبط با آن سفارش را حل می­کند.

ب) خدمات علمی، فنی و آموزشی: اعضای محترم هیئت علمی از این طریق می­توانند با صنایع مختلف قرارداد ببندند و به آنها آموزش یا خدمات علمی ارائه بدهند. درحال حاضر، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پلتفورم ساینس بازار را برای این همکاریها در نظر دارد.

پ) خدمات آزمایشگاهی: دانشکده­ها می­توانند از ظرفیت آزمایشگاهی خود با صنایع پیرو این قرارداد همکاری داشته باشند.

ت) خدمات مشاوره ای و دانش فنی

- قراردادهای ارتباط با صنعت می­تواند برای اعضای هیئت علمی، امتیاز ارتقا، ترفیع و کسب درآمد بیشتر داشته باشد، به شرطی که طرف سفارش گیرنده، دانشگاه علوم پزشکی باشد و در بخش مجریان نام اعضای محترم هیئت علمی و تیم تحقیقاتی درج می­شود. برای استفاده از این امتیازها، اعضای هیئت علمی نمی­توانند مستقیماً قرارداد ببندند. باید معاون پژوهشی دانشگاه طرف قرارداد باشد. در این قراردادها، صنعت می­تواند یک کارخانه، یک داروخانه، بیمارستان، دانشگاه و یا حتی شخص باشد.

- ماده 11 و 13 قانون جهش تولید دانش بنیان عملکرد ارتباط با صنعت را قدرتمند می­کند. بااین عنوان که صنایع می­توانند به جای پرداخت مالیات به دولت، آن را در اختیار واحدهای تحقیقاتی از جمله دانشگاه علوم پزشکی قرار دهند و دانشگاه پژوهشهای مرتبط با حل مسائل صنعتی را اجرا کند. این مالیات شامل مالیات قطعی شده است و مالیات برارزش افزوده را شامل نمی­شود.

- انواع پروژه­ها در این بین می­تواند تولید محصول، ارتقای محصول یا بهبود فرآیند باشند. مصادیق طرحهای تحقیقاتی قابل قبول در این قانون شامل این موارد است: واحد آزمایشی در مقیاس کوچک، ساخت و تولید نمونه اولیه، تولید آزمایشی در مقیاس صنعتی، کارآزمایی بالینی سه فاز اول قبل از صدور مجوز تولید و طراحی مهندسی. در عین حال خدماتی مانند آزمایشهای کنترل کیفیت، عیب یابی ماشین آلات یا امکان سنجی اقتصادی و مطالعات بازار از محدوده این قانون خارج است.

- اعتماد و شناخت بهترین جنبه­های تسهیل کننده ارتباط بین دانشگاه و صنعت هستند. بهترین مشتریان دانشگاه نیز دانشجویان هستند که بتوانند آینده را بسازند. هرچند مجری اعضای هیئت علمی هستند، اما سایر دانشجویان نیز می­توانند در این پروژه­ها وارد شوند.

- پایان نامه های محصول محور می­توانند با سفارش از یک صنعت باشد یا از طرف خود محقق به عنوان محصول محور معرفی شوند. اما باید در شورای نوآوری و ارتباط با جامعه و صنعت در دانشکده ابتدا بررسی شود و در نهایت به تأیید شورای فناوری دانشگاه برسد.

- در صورتی که اعضای هیئت علمی بتوانند تیم تحقیقاتی برای این مسائل تشکیل بدهند، امتیاز بیشتری خواهند داشت. اما درصدبندی همکاری مجریان در یک قرارداد باید شفاف باشد.

- نمونه سازی نیز می­تواند امتیاز داشته باشد و شورای ارتباط با صنعت و جامعه دانشکده باید آن را تأیید و سپس به تأیید دانشگاه برساند. نمونه سازی در مقیاس آزمایشگاهی در صورتی که صنعتی شود، امتیاز بالاتری خواهد داشت.

ارتباط صنعت و دانشگاه و قانون تولید جهش دانش بنیان