نگاهی به؛ طرح مطالعاتی " بهره گیری از داروی دوکسوروبیسین در راستای درمان هدفمند سرطان پستان"

تیم تحقیقاتی دانشکده داروسازی مشهد در یک مطالعه‌ی موردی، موفق به بهره گیری از داروی دوکسوروبیسین در راستای کنترل و درمان هدفمند سرطان پستان شدند. 

دکتر عالیا موسویان، عضو هیأت علمی گروه نانوفناوری دارویی دانشکده داروسازی مشهد در گفتگو با وب دا، پیرامون جزئیات این طرح پژوهشی گفت: مطالعه‌ی فوق، در رابطه با طراحی نانو ذرات هوشمند برای درمان هدفمند سرطان پستان است و با توجه به اینکه سرطان به دنبال رشد غیرقابل کنترل سلول های بدن رخ می دهد و این رشد و تقسیم غیرقابل کنترل باعث حمله به بافت های اطراف و حتی سایر نقاط بدن می شود ( که به آن متاستاز گفته می شود) بر همین اساس ما در این طرح مطالعاتی سعی کردیم که از طریق یک درمان هدفمند، ضمن ممانعت از رشد سلول های سرطانی، نابودسازی آنها را نیز به نحوی صورت دهیم که از آسیب به سلول های سالم تا حد ممکن پیشگیری شود.

وی در همین ارتباط افزود: در حال حاضر شیمی درمانی رایج ترین روش درمان سرطان است که یک درمانی غیراختصاصی محسوب و داروهای مرتبط با آن ضمن متوقف کردن رشد و تقسیم سلول ها باعث عوارض خیلی زیادی مثل ریزش مو، ضعف سیستم ایمنی، خستگی، حالت تهوع و... می شوند و از این جهت بسیار مهم است که ما بتوانیم با هدفمند کردن درمان از آسیب به سلول های سالم بدن بیمار پیشگری کنیم.

استاد گروه نانوفناوری دارویی دانشکده داروسازی مشهد اضافه کرد: ما در هدفمند درمانی به دنبال این هستیم که سیستمی طراحی شود که تنها سلول های سرطانی را شناسایی و دارو فقط روی انها اثر بگذارد و به سلول های سالم اثری نداشته باشد. فرض کنید که بدن یک شهر بزرگ است و سلول های سرطانی مانند یک دزد خراب کار هستند، در اینجا ما قصد داریم داروها را به گونه ای طراحی کنیم که فقط دزدها را هدف قرار دهند و به مردم عادی کاری نداشته باشند.

دکتر موسویان در خصوص شیوه درمانی اتخاذ شده در این مطالعه هم گفت: دارویی که ما انتخاب کردیم، دارو دوکسوروبیسین است که یک داروی متداول در شیمی درمانی است و ما از یک سری عوامل هدفمند کننده آپتامرAS1411 و پپتید A6 استفاده کردیم که بتوانیم دوکسوروبیسین را به صورت هدفمند به سلول های سرطانی برسانیم و در اینجا از دو عامل هدفمند کننده استفاده کردیم.

عضو هیات علمی گروه نانوفناوری دارویی دانشکده داروسازی مشهد در این ارتباط افزود: آپتامرها مثل یک ردیاب یا سگ آموزش دیده هستند که سلول های سرطانی را شناسایی می کنند و به آنها متصل می شوند. همین طور پپتیدی که بکار گرفته شده از تفاوت هایی که سلو لهای سرطانی و سلول های عادی استفاده و آنها را شناسایی می کنند که باعث می شود به سلول های سرطانی متصل شده و دارو در آن محیط توموری آزاد و یا با سیستم نانو وارد سلول های سرطانی شود.

فایده عملکرد فوق، این است که ما نیاز به دوز کمتر داروی شیمی درمانی داریم و قطعا اثربخشی  دارو بیشتر می شود و در کنار آن عوارض جانبی بسیار زیاد کمتر می شود. در واقع داروی دوکسوروبیسین متصل شده به دو عامل هدفمند کننده است که ما سیستم مرتبط با آن را طراحی کردیم .

استاد گروه نانوفناوری دارویی دانشکده داروسازی مشهد با اشاره به عملیات آزمایشگاهی این تحقیق گفت: مرحله بعد در آزمایشگاه بررسی کردیم که آیا این دارو بر سلول های سرطانی بیشتر از سلول های نرمال اثر دارد و مشاهده کردیم بله.. بیشتر وارد سلول های سرطانی می شود. در مرحله بعد روی مدل موشی سرطان کار کردیم و طی آن تومور به حیوان القا و دارو تزریق شد و تفاوت آن را با دوکسوروبیسین آزاد بررسی و مشاهده کردیم که اثربخشی بیشتر و عوارض دارو نیز کمتر بوده است.

دکتر موسویان یادآور شد؛ در حال حاضر دانشجوی ما این تحقیق را دفاع کرده و مقاله آن نوشته شده و در مرحله داوری قرار گرفته است و ان شااله در ژونال خوبی هم منتشر خواهد شد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان خاطرنشان کرد: اگر ما بخواهیم به روز باشیم و با دنیا، کار کنیم یک سری مواد اولیه برای سنتز نانوذرات نیاز داریم، البته مقداری قیمت آنها بالا بوده و چون تمام هزینه ها و خریدهای ما بر حسب دلار است،لذا با همواره با کمبود بودجه مواجهیم، اما به لطف خدا همکاران سعی می کنند با یک سری نوآوری ها چالش های اقتصادی را به حداقل برسانند .