همزمان با تزریق واکسن کرونا پرسشهایی مطرح می شود که گاه آسیبهای جدی به امنیت روانی اجتماعی وارد می شود.جریان سازی های هدفمند و متعارض رسانه ای شبکه های اجتماعی و گردش اطلاعات ناقص و نادرست با هدف اثرگذاری بر باور عمومی با ایجاد اختلال در روند درمانی بیماری کرونا و مقاومت در برابر انجام واکسیناسیون،جامعه را دچار نگرانی و تشویش می کند.آنچه ضروری بنظر می رسد افزایش سطح آگاهی شهروندان است تا از میزان استرس ها و نگرانی های بی مورد کاسته شود.از اینرو بمنظور آگاهی بخشی از تداخلات دارویی و اثرات متقابل واکسن کرونا و داروها بر یکدیگر با دکتر غلامرضا کریمی استاد ممتاز و عضو هیات علمی گروه سم شناسی و داروشناسی دانشکده داروسازی به طرح پرسش پرداختیم.آنچه در پیش می آید دستاورد این  پرسش ها ونشست صمیمانه است.

جناب آقای دکتر با سلام وسپاس..پرسشی که درباره واکسن کرونا خیلی مطرح می شود این است که با توجه به عدم شناخت کامل ویروس کرونا و جهش های متعدد آن و همچنین عدم تخصیص زمان کافی برای کارآزمایی بالینی آن،واکسن بزنیم یا نزنیم؟

دکتر کریمی:واکسیناسیون یکی از مهم ترین راهبردهای پیشگیری و مقابله با ویروس کروناست. یکی از دستاوردهای مهم انجام واکسیناسیون ،اثر بخشی مناسب آن در کاهش چشمگیر میزان مرگ و میر و شدت ابتلای بیماری و عوارض آن بوده است.از آنجا که قطع زنجیره های انتقال یک استراتژی حیاتی برای کنترل وضعیت بیماری است و واکسیناسیون به این مهم کمک شایانی می کند متخصصین امر تاکید دارند مردم در امر تزریق واکسناسیون کوتاهی نکرده و بر اساس فراخوان های اعلام شده به مراکز تزریق مراجعه نموده و واکسن خود را دریافت کنند.

آقای دکترمشاهده می شودبعضی از مردم به درمان های سنتی و گیاهی گرایش بیشتری دارند.متاسفانه برخی مدعیان  از ناآگاهی مردم سوئ استفاده کرده و با ادعای درمان سریع و بدون عارضه، ترکیبات گیاهی را در بسته بندی های نا مشخص و فاقد برچسب های اطلاعاتی و مجوزهای مربوط ارایه می دهندودر مواجهه با این موارد چه توصیه ای برای شهروندان دارید؟

دکتر کریمی:اینکه صرفا بر اساس یک سری نقل قولهایی که هیچگونه سندیت علمی نداشته و یا تحت تاثیر فضای تبلیغاتی شبکه های اجتماعی این بسته ها را خریداری و مصرف کنند مطمئنا توصیه نمی شود.با توجه به اینکه اینگونه فراورده های فاقد مجوز و برچسب های اطلاعاتی عمدتا در شرایط غیر بهداشتی تولید و بسته بندی شده احتمال مسمومیت در اثر مصرف وجود دارد.بنابراین می بایست مصرف هرگونه ترکیبات گیاهی بعنوان دارو و روش درمانی زیر نظر و با مشورت پزشکان و متخصصین طب سنتی و طب ایرانی بوده و  از داروخانه ها خریداری شوند.

اما پرسش بعدی اینکه واکسیناسیون کرونا در بیمارانی که سابقه شیمی درمانی،پیوندعضو و یا  آلرژی شدید داشته و یا بیمارانی که تحت درمان با  داروهای اعصاب و روان و یا قلب و عروق می باشند ضرورت دارد؟آیا ممکن است واکسن،اثر بخشی داروها را کم کند و یا برعکس،داروهای مصرفی اثر بخشی واکسن را ضعیف کنند؟

دکتر کریمی:بر اساس اطلاعات موجود تا کنون هیچ گزارش منفی در مورد کاهش اثربخشی داروها در اثر تزریق واکسن کرونا ارایه نشده است.تاکید می کنم بر اساس اطلاعات محدود فعلی ضرورت واکسن زدن بیشتر است...البته ممکن است در آینده و بر اساس گزارشها و یافته های تازه تر این نتیجه قطعیت داشته و یا تغییر کند.

اما چنانچه فردی با مشخصاتی که اعلام کردید پس از تزریق واکسن هرگونه حالت غیر طبیعی را در وضعیت خود مشاهده کرد به هیچ عنوان و خودسرانه  اقدام به قطع مصرف،محدودیت مصرف و یا تغییر دوز مصرفی داروهای خود نکرده و در کوتاهترین زمان ازپزشک معالج مشورت های لازم را دریافت کند تا بر اساس پاسخ دهی آزمایش ها و معاینات بالینی، پزشک مربوط رژیم درمانی بیمار را اصلاح کند.توصیه دیگر این است که قبل از تزریق واکسن حتما وضعیت خود را با پزشک هماهنگ نموده تا درصورت لزوم بین تزریق واکسن و مصرف برخی داروها یک فاصله زمانی تعریف شود.

در پاسخ به بخش دوم سوال که آیا ممکن است داروهایی،اثربخشی واکسن را تضعیف کند نیز می توان گفت: آنچه تاکنون گزارش شده این است که در افرادی که تحت درمان با داروهای شیمی درمانی و آنتی بادی های مونوکلونال هستند و یا طولانی مدت ضد التهابهای استروییدی مثل پردنیزولون،دگزامتازون و...و یا ضد التهاب های غیر استروییدی مانند بروفن و دیکلوفناک مصرف می کنند ممکن است اثربخشی واکسن کمی کاهش یابد.البته این کاهش اثربخشی واکسن، آنقدر معنادار نیست که بتوان ادعا کرد واکسن اثر حفاظتی خود را در برابر مرگ و میر و شدت بیماری از دست داده است.

توصیه بنده و بقیه متخصصین این است که بهتر است همه بیماران طی دوران درمان بویژه در این شرایط همه گیری کرونا با پزشک معالج خود ارتباط پیوسته داشته و هر گونه تغییرات احتمالی در وضعیت خود را سریعا گزارش دهند.

آقای دکتر یکی دیگر از نگرانی ها در مورد واکسن کرونا، تزریق یا عدم تزریق در خانمهایی است که باردار بوده یا در دوران شیردهی می باشند.شما چه نظری دارید؟

همانطور که پیش تر گفتم منابع اطلاعاتی و نتایج بدست آمده محدود بوده و عمدتا مربوط به واکسن های فایزر و مدرنا ست و هنوز گزارش جامع و کاملی  از دیگر برندهای این واکسن در مقایسه باگزارشهای مربوط به فایزر و مدرنا در دست نیست..اما عمده متخصصین توصیه می کنند که احتیاط کرده و واکسیناسیون در خانمهایی که در سه ماهه اول بارداری هستند انجام نشود.در مادران شیرده هم بهتر است شیردهی متوقف شده و روشهای تغذیه ای دیگر مانند شیرخشک جایگزین شود.البته عده دیگری از متخصصین هم آرای خودشان را داشته و منعی برای انجام واکسیناسیون نمی بینند.با این گستره اختلاف نظر، به قطعیت نمی توان اظهار نظر کرد.

پرسش آخر اینکه بعضی ها مدعی هستند با مصرف اوپیوم و ترکیبات مخدر،خود را در برابر بیماری کرونا محافظت کرده و نیازی به درمان های دیگر یا واکسیناسیون نمی بینند.بعنوان یک متخصص سم شناسی این روش درمانی را تایید می کنید؟

دکتر کریمی:تا کنون هیچ منبع و مرجع علمی معتبر،اثر حفاظتی اوپیوم ها در درمان کرونا یا پیشگیری از آن را گزارش نکرده  و هیچ تاییدیه رسمی و مستند در این باره موجود نیست و صرفا نمی توان بر اساس داده های بدست آمده از یک جامعه آماری اندک، نتیجه را تعمیم داد.با این حال با توجه به پیامدهای مصرف مخدرها و ایجاد وابستگی های شدید و احتمال بالای مسمومیت ها مصرف اوپیوم و ترکیبات مخدر بعنوان روش درمان یا پیشگیری از کرونا توصیه نمی شود.

آقای دکترخواهش می کنم چنانچه  پیشنهاد و توصیه ای برای همشهریان عزیز دارید اعلام کنید

دکتر کریمی:ساده ترین،کارآمد ترین و مقرون به صرفه ترین روش پیشگیری  شستشوی مرتب و کامل دستها با آب و صابون و استفاده درست از ماسک بویژه در محیطهای شلوغ و سرپوشیده است.دقت شود ماسک باید کاملا روی بینی را بپوشاند.

یکی دیگر از مواردی که حتما باید در نظر داشت امنیت و آرامش ذهنی است.از شهروندان عزیز تقاضا می کنم بجای اضطراب و استرس و نگرانی های بی مورد،مراقبت های لازم را داشته باشند.خطر ترس از کرونا و درگیری ذهنی و روانی آن به مراتب از خطر ابتلا به کرونا بیشتر است.با اینحال چنانچه دچار علایم بیماری می شوند آن را به سرماخوردگی و حساسیت و...نسبت ندهند.با ساده انگاری از کنار آن رد نشوند و برای انجام تست کرونا سریعتر اقدام کنند.حرف آخر اینکه:خطر کرونا جدی است اما می توان با رعایت شیوه نامه های بهداشتی،لبخند و شادمانی و زندگی را به یکدیگر هدیه دهیم.

از وقتی که برای انجام این مصاحبه گذاشتید بی نهایت سپاسگزارم.شاد و تندرست باشید.

روابط عمومی دانشکده داروسازی